W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Dodatkowo, korzystanie z naszej witryny oznacza akceptację przez Państwa klauzuli przetwarzania danych osobowych udostępnionych drogą elektroniczną.
Powrót

Dziembowo

Historia miejscowości Dziembowo

Dziembowo istniało już w początkach XVI wieku. Nazwa wzięła się od Dziembowskich pierwszych właścicieli wsi. Po nich panowali tu Potuliccy. Dziembowo przez długie lata należało do dużego majątku dworskiego w Rzadkowie. W 1586 r. Piotr Potulicki sprzedał wieś Agnieszce Zebrzydowskiej. W końcu lat 50. XVII wieku Dziembowo należało do Grudzińskich. Pod koniec lat 20. XVIII w. Majątek dziembowski przestał być puszczany w dzierżawę i stał się siedzibą Woronieckich (Antonila Woroniecka wyszła za mąż za Jana Michała Goetenzdorf-Grabowskiego), którzy przenieśli się ze Strzelec. Złoty okres dla Dziembowa rozpoczął się pod koniec XVIII wieku wraz z przejęciem majątku przez Grabowskich, magnacką rodzinę – zamożną i liczącą się w wyższych sferach. Grabowscy posiadali wspaniałe pałace i dwory, wchodzili w związki rodzinne z najbardziej utytułowanymi arystokratycznymi rodzinami polskimi. Jan Michał Grabowski, kasztelan elbląski, pochodzący ze starej pomorskiej szlachty (używał przydomka Goetzendorf ) za siedzibę obrał Rzadkowo, a Dziembowo wydzierżawiał. Jego syn hrabia Andrzej Grabowski (szambelan króla Stanisława Augusta, generał-major wojsk koronnych), stał się założycielem dziembowskiej linii rodu Goetzendorf-Grabowskich, która przez następne kilkadziesiąt lat władała dużym majątkiem. Po jego śmierci majątek odziedziczył syn Augustyn Grabowski.

Wieś Dziembowo Wieś Dziembowo

Według spisu z roku 1837 majętność Dziembowo, należąca do Augustyna Grabowskiego, składała się z wsi: Dziembowo, Byszki, Morzewo i karczmy Bychy. W samym Dziembowie mieszkało 320 osób. Augustyn Grabowski zapisał się w historii tej ziemi m.in. jako budowniczy kościoła w Morzewie. Jego syn Kajetan Grabowski popadł w duże kłopoty finansowe w 1848 r. i zapożyczył się u niemieckiej rodziny Klitzingów na 253 tys. talarów, dając w zastaw Dziembowo, główny majątek klucza, liczący wówczas 2184 ha. Niestety, długu nie udało mu się spłacić i w 1852 r. cały majątek przeszedł na własność Klitzingów, którzy zarządzali nim do 1945 roku. Nowi właściciele z powodzeniem rozwinęli hodowlę zwierząt, a szczególnie dochodowych wówczas owiec. Ponadto postawili na uprawę ziemniaków i gorzelnictwo, które także zaczęło przynosić znaczne dochody. Klitzingowie pod koniec XIX wieku postawili sobie we wsi duży pałac. Obiekt ten przetrwał aż do lat 70. XX wieku. Do dzisiejszych czasów po Kliztlingach pozostał fragment parku, w którym dominują dęby (jest to jedno z cenniejszych założeń parkowych w powiecie pilskim), oficyna dworska (mieści się w niej przedszkole) oraz piękna aleja kasztanowców, która ciągnie się na 2-kilometrowym odcinku wzdłuż drogi do Kaliny. Około roku 1826 zbudowano szkołę w Dziembowie. Znaczącym nauczycielem w późniejszym czasie był tu Edmund Bernacki, wielki patriota, redaktor narodowego pisma, ojciec biskupa gnieźnieńskiego ks. Lucjana Bernackiego. W 1880 r. Dziembowo liczyło 39 domów mieszkalnych i 533 mieszkańców, w tym 25 ewangelików i 505 katolików i 3 żydów. Majątek w Dziembowie (dominium) posiadał wówczas obszar 7007 mórg. Przez cały okres zaboru pruskiego w Dziembowie przeważała ludność polska. 20 stycznia 1919 roku do Morzewa i Dziembowa wkroczyły oddziały powstańców wielkopolskich. W okresie międzywojennym Dziembowo należało do Polski. Było dużą miejscowością. Funkcjonowały tu trzy młyny, dwa tartaki, restauracja i pięć sklepów (trzy masarskie i dwa kolonialne). Prawie jedna trzecia mieszkańców pracowała w Hucie Szkła w Dziembówku. W historię Dziembowa wpisany jest także epizod potopu szwedzkiego. 24 lipca 1655 r. Szwedzi przechodząc przez Dziembowo, przystąpili do ataku na przeprawę w Ujściu. Mimo przewagi ognia artylerii oraz ataków piechoty, nie udało się im zdobyć szańców bronionych przez wojska polskie. Kanonada trwała 5 godzin. Oddział dowodzony przez Mansfelda uderzył także na szaniec w Dziembowie. Tu po krótkiej wymianie ognia piechota polska opuściła szaniec i zbiegła do obozu. Rankiem w niedzielę, 25 lipca 1655 r. pozycje polskie zostały otoczone. Wojewodowie Opaliński i Grudziński zdecydowali się na twarde warunki kapitulacji, oddając Szwedom całą Wielkopolskę. Obecnie Dziembowo liczy 667 mieszkańców.

Kościół w Dziembowie

Neogotycką świątynię z kamienia ciosanego i cegły, ze strzelistą wieżą (ok. 30m wysokości), zbudował w latach 1873-74 Lebrecht von Klitzing dla swojej rodziny oraz nielicznej gminy luterańskiej. Według spisu sporządzonego w 1946 roku parafia w Morzewie liczyła 1895 wiernych, w tym 737 w Morzewie, 180 w Krzewinie, 591 w Dziembowie i 265 w Dziembówku. Jednocześnie mieszkańcy Dziembowa i Dziembówka zabiegali u władz państwowych o przyznanie im prawa do przejęcia opuszczonego kościoła ewangelickiego w Dziembowie. W skład powołanego w tym celu komitetu weszli: Franciszek Korycki – kierownik miejscowej szkoły oraz rolnicy: Czesław Dąbrowski i Stanisław Gapiński z Dziembowa. Po pomyślnym zakończeniu tych starań, w dniu 24 marca 1946 roku ks. Czesław Pałkowski dokonał poświęcenia kościoła w Dziembowie dla potrzeb kultu katolickiego. Odtąd, był to kościół pomocniczy parafii morzewskiej aż do 10 grudnia 1962 roku, kiedy to Prymas Polski ks.kardynał Stefan Wyszyński ustanowił w samodzielną parafię dla Dziembowa i Dziembówka. Pierwszym jej proboszczem został ks. Józef Mecha (1962-1971).

Kościół w Dziembowie nie posiada zabytkowego wystroju. Na uwagę zasługuje witraż przedstawiający Chrystusa Zmartwychwstałego (koniec XIX w.). W kruchcie umieszczona jest tablica marmurowa, ze spisem poległych, pochodząca ze zniszczonego pomnika ufundowanego przez mieszkańców wsi ofiarom I wojny światowej. Chrzcielnicę i ołtarze wykonał w 1975 roku ludowy rzeźbiarz Antoni Gładych z Morzewa. W 2003 r. dzięki wsparciu wielu parafian zainstalowano na wieży kościelnej dzwony elektroniczne oraz przeprowadzono remont kapitalny kościoła. Proboszczem parafii pw. Apostołów Piotra i Pawła w Dziembowie od 1 grudnia 2002 r. jest ks. Andrzej Skwarczek.

Zdjęcia (20)

{"register":{"columns":[]}}